In Oudenaarde hebben ze de bonen niet gevreten, wel geklakt...
- Peter van Topbestemming België
- 4 mrt 2021
- 8 minuten om te lezen
Bijgewerkt op: 12 jul 2021
De naam van Oudenaarde en de ganse streek is natuurlijk voor altijd verbonden met... wandtapijten, bier, mout, prachtige architectuur, sfeer en oh ja, één dag per jaar passeert er daar een wielerwedstrijdje... Tedoeme.... Ah just! De ronde van Vlaanderen.
Maar daar gaat het vandaag niet over (maar een heel klein beetje, promise!)
Oudenaarde komt meestal enkel in het nieuws vanwege één dag, hoe episch en belangrijk ook. Maar er is méér, véél meer!
Donkvijver
Dit tripje Oudenaarde beginnen en eindigen we buiten de stad.
De Donkvijver vindt u in de .... Donklaan en is niet te verwarren met het Donkmeer in Berlare. Deze vijver heeft zijn ontstaan te danken aan uitgravingen tijdens de aanleg van de naastgelegen N60 in de jaren '60. Vandaag wordt de vijver commercieel geëxploiteerd door het aanbieden van allerlei avontuurlijke (water)sporten maar u kan er ook vissen. Op internet vindt u alle nodige informatie.
Principieel maakt Topbestemming België geen publiciteit voor commerciële ondernemingen dus zijn er ook geen foto's van deze activiteiten (maar het loont de moeite). Alle voorzieningen die u verwacht op een recreatiedomein zijn voorhanden. Bij mijn bezoek begin maart 2021 waren alle faciliteiten vanwege de COVID pandemie gesloten.
In de verte ziet u de machtige toren van de St. Walburgakerk die met zijn 88m een echt landmark vormt.
Interessant weetje: Sinds de middeleeuwen zijn er al vijvers en meren in het gebied dat toen al Den Donk werd genoemd. Het gebied was toen enerzijds een verdedigingsgordel van Oudenaarde, maar daarnaast ook gemeenschappelijke weidegrond waar dorpsbewoners hun vee lieten grazen onder toezicht van de Donkmeesters. Dit bleef zo tot begin van de 19e eeuw.
Omdat we er toch zijn: Koppenberg
Hoedatte? En het ging niét over de koers gaan? Dat heb ik nergens beweerd, wel dat Oudenaarde "enkel" om die reden in het nieuws komt... U kan dit ganse eerste deel perfect overslaan.
Dat de koers nergens ging vernoemd worden, heb ik niet beweerd :-) Wel dat het niet het hoofdonderwerp zou worden.
Als u de parking van de Donkvijver uitkomt en u slaat rechtsaf om de N60 enkele honderden meters te volgen, krijgt u vanzelf de heroïsche Koppenberg in het zicht. Ik was er tegen zonsondergang en wilde u de foto's niet onthouden... Het kerkje in de verte is dat van het deelgemeente Melden. De liefhebbers kunnen natuurlijk de Koppenberg op rijden. In het Koppenbergbos kunt u ook mooie wandelingen maken.
Scheldezicht
Oudenaarde is best te voet te bezoeken. Daarom stel ik voor dat u zich parkeert op de gratis parking De Ham. Wandelt u mee richting Schelde?
Onmiddellijk springt u een ganse reeks erfgoed in het oog. Dat is dus typisch Oudenaarde. Vooral architecturaal kent de stad een ongelooflijke rijkdom die van de meeste straten en plein vanaf spat.
Als u naar links kijkt, ziet u de 14de eeuwse OLV-kerk, ook wel de Pamelekerk genoemd. Het gebouw op zich is een voorbeeld van Scheldegotiek zoals er wel meer zijn. Van oudsher was deze kerk veel rijker dan de imposante St. Walburgakerk.
Leuk om weten is dat de buitenechtelijke dochter van Karel V (Keizer Karel) hier werd gedoopt in de 16de eeuw. Margaretha van Parma zou later landvoogdes worden voor haar halfbroer, Filips II.
Abdij van Maagdendale
Het gebouwencomplex aan de overkant huisvest vandaag de gemeentelijke administratieve diensten.
Echter, in de 13de eeuw werd hier al een trapistinnen abdij gebouwd. Verschillende malen werd de abdij overvallen en vernield, eerst door de geuzen, later door de Fransen. Uiteindelijk werd ze zoals alle abdijen na de Franse Revolutie ontbonden en in 1796 verkocht om vervolgens in handen van de staat te komen.
Tussen 1830 en 1966 werd het complex gebruikt als kazerne door het leger. Hierdoor bloeide de ganse wijk en er waren talrijke winkels en cafés.
OLV-kerk en voormalig zwartzustersklooster
We wandelen naar links langs het mooie wandelpad op de oever tot we ter hoogte van de OLV-kerk zijn. Omdat deze kerk vlakbij de Schelde is gebouwd, is het gebouw al eeuwen onstabiel. Aan de binnenkant zijn verschillende verzakkingen te zien.
Rechts naast de kerk het voormalige zwartzustersklooster. Waar de zusters van Maagdendale een contemplatieve orde waren, hielden de zusters Augustinessen (zwartzusters) zich bezig met het organiseren van onderwijs en ziekenverzorging. De stad Oudenaarde heeft plannen om de ganse site om te vormen tot groene ruimte.
Begijnhof
Bàm! Het moest ervan komen. De volgers van deze blog weten dat ondergetekende fan is van begijnhoven. Zelfs al bent u géén fan, nodig ik u uit om er even door te wandelen en te proeven van de sfeer en de rust die hier in dit magnifieke pareltje hangt.
We wandelen even terug langs de tot we het moderne gebouw voorbij zijn en slaan vervolgens rechtsaf in de richting van de kerktoren.
"Pour la petite histoire": ook in Oudenaarde weet men hoe men stadszichten moet .... vermassacreren... Getuigen daarvan zijn de nieuwe blokkendozen die zeer duur verkocht worden vanwege het Scheldezicht.
U ziet het kapelletje achter een muur staan. We nemen de achteringang van het begijnhof en komen onmiddellijk op een stemmig pleintje terecht. "Het chic volk komt altijd langs de achterdeur" zou mijn grootmoeder gezegd hebben.
Hiervan heb ik geen foto omdat er mensen op de bankjes zaten die liever niet op de foto gingen. Het pleintje is bezaaid met krokussen die net de kop op staken.
Dit begijnhof was origineel volledig omgeven door water. Zoals wel meer begijnhoven, viel ook dit ten prooi aan geweld en vernieling. Slechts enkele huisjes dateren nog uit de 17de eeuw. Nog vroeger was het begijnhof achter de kerk (15de eeuw).
De huisjes staan rond pleintjes en het ganse begijnhof ademt een knusse en gezellige sfeer uit.
Dit begijnhof staat als één van de enige in België niét op de UNESCO lijst van werelderfgoed.
Op het pleintje aan de kapel staat het voormalige huis van de rector die door de geuzen in de Schelde werd verdronken. Ook de kapel viel ten prooi aan vernieling maar werd later terug opgebouwd. De laatste begijn overleed in 1960.
We verlaten nu het begijnhof langs het barokke poortje waarboven een beeld van St. Rochus (de "pestheilige") staat en slaan linksaf om de Burg te volgen.
Burg en Burgscheldestraat
Persoonlijk vind ik dit één van de boeiendste plekken in de ganse stad. Vrijwel alle oudere gebouwen die u ziet, zijn geklasseerd.
Voor een volledige inventaris, kan u deze link raadplegen. De moeite waard!
Het kanaal dat u ziet, is een Schelde-arm die opnieuw is opengemaakt die eeuwenlang door de ganse stad stroomde. Op vele plaatsen in de stad stroomt de Schelde nog overkapt.
De Burgscheldestraat (rechts op de foto) werd tijdens WOI bijna volledig vernield. Koning Albert I kwam hoogstpersoonlijk Oudenaarde bezoeken om zich te vergewissen van de schade en om de Oudenaardisten een hart onder de riem te steken.
Grote Markt
Het enige spijtige aan dit prachtige plein, is dat het ook hier ontsierd wordt door geparkeerde auto's. De ganse markt is een aaneenschakeling van erfgoed; ieder gebouw heeft zijn eigen verhaal. Graag vertel ik u het verhaal van enkele belangrijke spelers in de Oudenaardse geschiedenis.
Dat doen we door "clockwise" te draaien.
Vleeshalle
Net zoals de lakenhallen die we in vele Vlaamse steden terugvinden, was ook de bedoeling van de vleeshalle dat het vlees er door de verschillende gildes verkocht zou worden om zo gelijke concurrentie te verzekeren.
Dit laat 18de eeuwse classistische gebouw had een dubbele functie; dat was niet uitzonderlijk maar hier was de tegenstelling vrij groot: op het gelijkvloers verkocht men vlees terwijl de verdieping de tekenacademie herbergde... omdat de architecten toevallig een academie hadden opgericht. Vandaag heeft de bibliotheek er haar onderkomen. Zoals u kunt zien, was men tijdens mijn bezoek aan een grondige restauratie bezig.
Café Carillon
Letterlijk gebouwd tegen de kerk, stonden deze twee huisjes oorspronkelijk op het kerkhof.
Het is niet uit te sluiten dat ooit tijdens de bouw van de St. Walburgakerk die meer dan 70j duurde, hier arbeiders werden ondergebracht die aan de bouw meewerkten.
Belfort en stadhuis
Misschien laat dit prachtige gebouw waarover je enkel maar lyrisch kan worden u denken aan het oude stadhuis van Leuven? Dat kan, want ook dit gebouw is opgetrokken in 16de eeuwse Brabantse laatgotiek. Eigenlijk is dit gebouw een combinatie van lakenhalle, belfort en schepenhuis. Het oorspronkelijke gebouw gaat terug tot de 14de eeuw. Het fontein was bij de oprichting ervan de enige voorziening van zuiver water.
Neem zeker de tijd om eens van nabij te gaan kijken! Hoe langer u kijkt, des te meer u ontdekt. Engelen, zeemeerminnen en jachttaferelen, u vindt het allemaal terug in dit prachtige beeldhouwwerk!
Binnen in het gebouw vindt u het MOU, het museum dat de onnavolgbare Oudenaardse wandtapijten tentoonstelt. Jammer genoeg was het bij mijn bezoek omwille van COVID maatregelen gesloten. Op de website www.mou-oudenaarde.be vindt u alle info over dit must-see museum!
Legende: het beeld bovenop de toren is Hanske de Krijger. Hij was stadswacht toen hij in slaap viel net toen Keizer Karel met zijn gevolg een bezoek wilde brengen aan Oudenaarde. Bijgevolg stond de keizer voor een gesloten poort. Karel V zou de stad aangeraden hebben om een bril te kopen voor de stadswacht. De bril in het wapenschild van de stad zou hier zijn oorsprong vinden.
De Gulden Weerelt
Sinds einde 19de eeuw is dit het onderkomen van de "Katholieke Kring" maar de oorsprong van dit gebouw gaat terug tot 1485. Het was eigendom van een schepen van de stad.
Zo zijn er nog talloze panden waarover veel geschiedenis bekend is. Voor de geïnteresseerden verwijs ik graag naar de databank van Inventaris Onroerend Erfgoed.
We verlaten de Markt langs de Broodstraat.
Broodstraat
Vandaag is dit één van de meest bruisende straten vol winkels van de stad. Uit historische kaarten blijkt dat hier al in de 16de eeuw bewoning was.
Als u rondkijkt, vindt u gevels uit verschillende periodes. Geniet van de sfeer en vergeet niet de Oudenaardse winkelier te steunen in deze moeilijke tijden!
Volg de bocht naar rechts en neem de Bergstraat tot u opnieuw aan de oever van de Schelde bent.
Huis de Lalaing en gerechtsgebouw
Aan de overkant van het water kijkt u recht op het huis de Lalaing. In deze statige 17de eeuwse patriciërswoning woonde de gouverneur van de stad. Er werd gezegd dat Margareta van Parma (de buitenechtelijke dochter van Karel V) hier geboren werd maar dat zou absoluut niet vaststaan.
Jarenlang was hier een restauratie atelier voor de beroemde Oudenaardse wandtapijten. Momenteel zoekt men voor het gebouw een andere bestemming.
Een beetje verder naar links ziet u het mooie gerechtsgebouw. Dat werd na de verwoesting van het historische gerechtsgebouw tijdens WOI gebouwd in 1922. Achter het gerechtsgebouw ligt de gevangenis. Tot in 1745 stond er trouwens nog een klooster, het derde op die oever van de Schelde in Oudenaarde...
Zoals u kan zien op bovenstaande foto is ook de buurt van de "Pamelewijk" grondig verpest door de bouw van moderne blokkendozen.
We wandelen naar rechts en volgen de Schelde-oever opnieuw naar de parking.
We gaan nog niet naar huis, bijlange ni!
We naderen het einde van dit (beknopt) tripje door Oudenaarde. Laat uw wagen nog even staan en wandel over de parking in de richting van de kerk.
Van aan de overkant ziet u reeds het gebouw van de vroegere mouterij staan. U moet weten dat ook Oudenaarde zeer bekend was (en is) voor de talrijke brouwerijen die zich in de stad bevonden (en bevinden!). Dat geldt ook voor mouterijen. Deze is de enige die men van de sloophamer heeft kunnen redden.
Nu weet ik niet of u ooit mout geroken heeft. Neen? Zeker zo houden!
De brouwerijen die vandaag nog werken op grondgebied Oudenaarde zijn:
Roman: 14de generatie brouwers (o.a. Ename, Gentse Strop)
Liefmans: enige kriekbrouwerij buiten het Pajottenland
Cnudde: Oudenaardse bruine
Smisje: kleine ambachtelijke brouwerij
Van deze brouwerijen ligt enkel Liefmans op het grondgebied van de stad, de anderen bevinden zich in de omliggende deelgemeenten:
De onvermijdelijke ronde.... van Vlaanderen
De koers is van ons, de Flandriens ook en de Ronde van Vlaanderen is verheven tot immaterieel erfgoed. We kunnen op onze trip letterlijk en figuurlijk niet rond dit fenomeen.
Tegenover de mouterij ziet u de achterkant van het Centrum van de Ronde van Vlaanderen. U kan het bezoeken en er alles te weten komen over de iconische wielerwedstrijd door middel van historische TV- en radioreportages. U kan het op een authentieke koersfiets opnemen tegen Peter Van Peteghem.
De gastheer is er al verschillende jaren de wielerheld en ex-wereldkampioen Freddy Maertens.
De kerk en het bisschopskwartier
Over de kerk kan ik kort zijn: ze was gesloten tijdens mijn bezoek en ik kon er niet binnen. Online vindt u echter alle info over dit prachtige gebouw. Overigens is enkel de toren proper opgeknapt. De achterkant ziet er heel wat minder fraai uit.
Aan de voorkant ziet u dit merkwaardige gebouwtje: het was een openbaar badhuis zoals die wel in meer steden voorkwamen. Gebouwd in 1902 bood het aan mensen die thuis geen sanitair hadden de mogelijkheid om een bad te nemen.
Naast het badhuis zie je het vroegere OLV gasthuis en het 17de eeuwse bisschopskwartier waar vroeger belangrijke gasten van het gasthuis ontvangen werden.
Hier sluiten we dit bezoek aan Oudenaarde af.
Als u het tot hier hebt uitgehouden, hebt u absoluut één van de vele heerlijke Oudenaardse bieren verdiend!
Wil u deze trip (of andere) ook wel eens doen? Een aantal wandelingen zijn nu beschikbaar als e-book en in gedrukte vorm. Kijkje nemen 
Comments